Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi ögrencileri olarak Medya Okuryazarlığı dersinden öğrendiğimiz bilgilere göre ülkemizde radyo-televizyon yayıncılığına geçişle birlikte oyunun kuralları değişmiş, başarı anlayışı tiraja, izleyici/dinleyici istatistiğine indirgenmistir. Reklam gelirlerinin akıbetini, başarının bu yeni göstergesi belirlemektedir. Medyanın en önemli gelir kaynakları arasında yer alan reklamlar, gazete, radyo ve televizyonlarda başköşede misafir edilmeye başlanmış, başarı anlayışının tiraja, izleyici/dinleyici grafiğine indirgenmesiyle habercilik ve eğlence politikaları, yeniden yapılandırılmıştır.
Devlet tekelinin kırılmasıyla yoluna ticari şirketler olarak devam eden medyada, içerikler, gelir ya da güç elde edebilmek için organize edilmeye başlanmıştır. Amaç mümkün olduğunca daha fazla gözü kiralayarak, reklam verenlerin alıcısı konumunda bir izleyici, okuyucu, dinleyici kitlesi oluşturmaktır. İzleyici burada, reklam ajanslarına veya sponsorlara taahhüt edilen istatistiki verilerden ibaret kalmakta, fiyatı ise reyting sonuçları tayin etmektedir. Medya organlarının ekonomik ve siyasi angajmanları ile reyting kaygısıyla gerekçelendirilen skandala ve sansasyona açık dilleri, içerik tahribatını doruk noktalara taşımıştır.
Eleştirelcilere göre, sorunlu ve kalitesiz içeriklerin (dizi, eğlence programları, reality showlar) gerekçesi, reyting yarışı ve rekabetle izah edilmektedir. Halkın istediği budur çünkü. Yani medya kendisi için değil insanların ihtiyaçlarını gidermek ve isteklerini yerine getirmek için üretim yapmaktadır. Şiddet, kan, entrika, skandal, cinsellik gibi unsurların bir sıra dâhilinde derlenerek dizi, film, haber, eğlence programı veya reality show başlığı altında izleyiciye sunulmasının gerekçesidir bu.
İzleyiciyi ekran başında tutmak için oldukça işlevsel olan şiddet, kan, entrika, skandal ve cinsellik aracılığıyla koşullandırılmış bir tepki oluşturulmakta, izleyiciye siz istediğiniz için biz zili çalıyoruz denmektedir. Reyting yarışı ve rekabet, izleyici üzerinde kurulan kontrol mekanizmasını meşrulaştırmakta, ortaya çıkan çöplük ise izleyicinin isteği olarak açıklanmaktadır.
Bu proje, belirtilen nedenlerle, izleyici denetimi konusunda farkındalık oluşturmayı ve izleyiciyi daha çok aksiyon almaya sevk edecek uygulamaları desteklemeyi amaçlamaktadır. Genel anlamda medya, spesifik ölçekte televizyon okuryazarlığı, öncelikle savunmasız alıcı konumundaki bireyleri medyanın olumsuz etkilerinden koruyacağı iddiasına dayanmaktadır.
Medyaya maruz kalmak bir risk faktörü ise medya okuryazarlığı da koruyucu faktör olarak nitelenebilir. Bir bakıma, medya okuryazarlığı, koruyucu aşıların pedagojik karşılığı işlevini görmektedir. Böylelikle izleyicinin şiddet ve cinsellik tarafından sömürülme, daha fazla kâr hırsıyla manipüle edilme, dezenformasyona uğrama olasılıkları azalacaktır.
Her şeyin reyting yarışı ile açıklandığı bir sistemde en etkin denetim mekanizması da izleyicinin denetimi olmaktadır. Zira reyting alamayan programlar yayından kaldırılmaktadır. Bu nedenle izleyici daha çok aksiyon almaya sevk edilmeli, denetim yetkisine dair farkındalığı artırılmalıdır. Projenin etkinlik tasarımı bu amaç doğrultusunda yapılmıştır.
Fikirsel arka planı İletişim Fakültesi Gazetecilik Bölümü ikinci sınıfta aldığımız medya okuryazarlığı dersi uygulamalarına dayanan proje, özelikle şiddet, kan, entrika, skandal ve cinselliğin en yoğun biçimde işlendiği gündüz kuşağı televizyon programlarına karşı annelerimize eleştirel televizyon okuryazarlığı becerisinin kazandırılmasını hedeflemektedir.
Proje nihai olarak medya ve televizyon okuryazarlığı becerilerinin sadece iletişim fakültesi öğrencileri için gerekli olmadığını, tüm toplum kesimleri için önemli ve acil düzeyde ele alınması gereken bir beceri olduğunu anlatmaya çalışacak, RTÜK gibi denetim mekanizmalarının nasıl bir parçası olabileceğimiz konusunda hedef grubun farkındalığını arttıracaktır.
